Xitoyda Telegramda ayollarni haqorat qiluvchi kanallar fosh bo‘ldi
Xitoyda yuzlab ayollar shaxsiy fotosurat va videolari noqonuniy tarzda Telegramda tarqatilgani fosh etildi. Ulardan biri – yosh ayol CNN’ga shaxsiy ma’lumotlari va yaqin videolari sobiq sevgilisi tomonidan maxfiy chatda 100 mingdan ortiq obunachiga ulashilganini aytib berdi.
«Mask Park» kanali fosh bo‘ldi
«Mask Park Treehole Forum» nomli kanal – so‘nggi o‘n yillikda Sharqiy Osiyoda aniqlangan eng yirik ekspluatatsion platformalardan biri sifatida tanildi. Bu yerda nafaqat ayollar, balki ularning oila a’zolari ham tahqirli muhokamalarga nishon bo‘ldi. Ayollarni haqoratli so‘zlar bilan «og‘zaki zo‘rlash» holatlari keng tarqalgan.
Kanal yopilgan bo‘lsa-da, CNN o‘nlab boshqa shunga o‘xshash guruhlarni topdi. Ba’zilarida 20 mingdan ortiq foydalanuvchi mavjud bo‘lib, ular orasida sun’iy intellekt yordamida yaratilgan porno kontent, yashirin kamera yozuvlari va do‘st-qo‘shnilar suratlari ham tarqatilgan.
Jamiyatdagi aks sado
Ayollar ijtimoiy tarmoqlarda birlashib, hokimiyatdan chora ko‘rishni talab qilmoqda. Ba’zilari «no investigation, no kids» («tekshiruv bo‘lmasa, farzand ham bo‘lmaydi») shiorini ilgari surib, Xitoy hukumatini keskin tanqid qildi.
Ammo xabarlar tezda senzura ostiga olingan – «Mask Park» haqidagi postlar o‘chirildi, qidiruvlarda boshqa natijalar ko‘rsatildi. Ayrim faollar anonim tahdidlar olgani ham ma’lum bo‘ldi.
Yuridik baho
Huquqshunoslar ta’kidlashicha, bunday materiallarni tarqatgan shaxslar haqorat, tuhmat yoki pornografiyani tarqatish bo‘yicha jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin. Lekin Telegram Xitoyda bloklanganligi sababli dalillarni to‘plash va sudga yetkazish qiyin.
Avval Janubiy Koreyada yuz bergan «Nth Room» ishi bilan qiyoslayotganlar ham ko‘p. U yerda Telegramda o‘nlab ayollarni shantaj qilganlar qamoqqa olingan va qonunlar kuchaytirilgan edi. Xitoyda esa hokimiyat hanuz sukut saqlamoqda.
Jabrlanganlarning og‘riqli hikoyalari
CNN bilan gaplashgan ayollardan biri sobiq eri homiladorlik davridagi shaxsiy suratlarini tarqatganini aytdi. U politsiyaga bir necha bor murojaat qilgan, biroq faqat ijtimoiy tarmoqlardagi shov-shuvdan keyingina ish qo‘zg‘atilgan.
Yana bir ayol, Lydia ikki yil oldin ko‘chada uni yashirincha suratga olayotgan erkakni ushlaganida politsiya faqat og‘zaki ogohlantirish bilan kifoyalanganini aytadi. «Aybdor men emasman, muammo erkaklarning tarbiyasida», deydi u.
Bugun Xitoyda ayollar «har kim potensial qurbon bo‘lishi mumkin» degan xavotir bilan yashamoqda. Telegram kanallarini yopish muammoni hal qilmaydi, chunki yangi xonalar tezda ochiladi. Jabrlanganlarning asosiy talabi bitta: hukumat sukutni buzib, qonuniy choralar ko‘rsin.
Avvalroq Kursiv Uzbekistan Telegram 12 yillik sovg‘alarini 3 daqiqada sotib tugatgani haqida xabar bergan edi.
