SSSRning parchalanishi, koinotdagi yangi davr va fizika «otasi» — kun tarixi
25-dekabr sanasi jahon tarixida ulkan siyosiy o‘zgarishlar, ilm-fan yutuqlari va madaniyat olamidagi yo‘qotishlar bilan muhrlangan. Sovet Ittifoqining rasman tugatilishi, insoniyatning koinotni o‘rganishdagi yangi qadami va boshqa voqealar shular jumlasidandir. Kursiv Uzbekistan kunning eng muhim voqealari xronologik tartibda taqdim etadi.
1492-yili Xristofor Kolumbning mashhur ekspeditsiyasi davomida kutilmagan falokat yuz berdi. «Santa Mariya» kemasi Gaiti qirg‘oqlari yaqinidagi riflarga urilib, halokatga uchradi. Natijada Kolumb va uning jamoasi orolda qolishga majbur bo‘ldi hamda bu yerda «La Navidad» nomli birinchi yevropaliklar manzilgohiga asos soldi.
1642-yilda buyuk ingliz fizigi, matematik va astronom Isak Nyuton dunyoga keldi. U klassik mexanika qonunlarini yaratish, butun olam tortishish qonunini kashf etish va optika sohasidagi tadqiqotlari bilan ilm-fan tarixida o‘chmas iz qoldirdi. Nyutonning «Tabiat falsafasining matematik asoslari» asari bugungi kunda ham fizika fanining poydevori hisoblanadi.
1977-yili jahon kinosi afsonasi, komedik janr qiroli Charli Chaplin Shveytsariyadagi o‘z uyida, 88 yoshida vafot etdi. Ovozli kino davrida ham o‘zining betakror «Sargardon» obrazi orqali millionlab insonlar qalbidan joy olgan aktyor, kinematografiya rivojiga qo‘shgan hissasi uchun «Oskar» mukofoti bilan taqdirlangan edi.
1979-yilda Sovet Ittifoqi Afg‘oniston hududiga o‘z qo‘shinlarini kiritdi va bu tarixda «Afg‘on urushi» nomi bilan qolgan to‘qqiz yillik harbiy harakatlarning boshlanishi edi. Ushbu voqea xalqaro maydonda keskin noroziliklarga sabab bo‘lib, «Sovuq urush» davridagi eng yirik geosiyosiy to‘qnashuvlardan biriga aylandi.
1991-yili XX asrning eng yirik siyosiy voqealaridan biri sodir bo‘ldi — Mixail Gorbachyov SSSR prezidenti lavozimidan iste’foga chiqdi. Shu kuni oqshomda Kreml ustidan Sovet Ittifoqining qizil bayrog‘i tushirilib, o‘rniga Rossiya Federatsiyasining uch rangli bayrog‘i ko‘tarildi, bu esa davlatning rasman tugaganini anglatar edi.
2006-yilda amerikalik xonanda, «Soul musiqasining cho‘qintirgan otasi» deb e’tirof etilgan Jeyms Braun hayotdan ko‘z yumdi. U o‘zining kuchli ovozi va sahnadagi betakror harakatlari bilan fank hamda R&B yo‘nalishlarining rivojiga ulkan ta’sir ko‘rsatdi va musiqa olamida inqilobiy o‘zgarishlar qildi.
2016-yili britaniyalik mashhur pop-xonanda, «Wham!» guruhi a’zosi Jorj Maykl 53 yoshida vafot etdi. Uning «Last Christmas» qo‘shig‘i dunyo bo‘ylab yangi yil ramzlaridan biriga aylangan bo‘lib, xonanda o‘z faoliyati davomida 100 milliondan ortiq albom sotishga muvaffaq bo‘lgan edi.
2021-yilda insoniyatning koinotni o‘rganish tarixida yangi sahifa ochildi — NASA tomonidan «James Webb» (Jeyms Uebb) kosmik teleskopi fazoga uchirildi. «Hubble» teleskopining davomchisi hisoblangan ushbu qurilma koinotning eng chuqur nuqtalarini tadqiq qilish va ilk galaktikalar hamda yulduzlar paydo bo‘lishini o‘rganish imkonini beradi.
Avvalroq Kursiv Uzbekistan 24-dekabr sanasida sodir bo‘lgan muhim hodisalar haqida xabar bergan edi.
