Joriy yilning to‘qqiz oyida O‘zbekistonda tijorat banklari tomonidan 1 trillion so‘mdan ortiq yashil kreditlar ajratildi. Bu haqda 27-oktabr kuni Jahon banki va O‘zbekiston Markaziy banki ishtirokida quyosh batareyalaridan foydalanish bo‘yicha xalqaro tajribaga bag‘ishlangan seminarda ma’lum bo‘ldi.
Markaziy bank bosh iqtisodchisi Asliddin Ishboboyevning «Kursiv»ga bergan izohida aniqlik kiritishicha, 1 trillion so‘mdan biznesga 700 milliard so‘mdan ortig‘i tushsa, 300 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ aholiga quyosh panellarini o’rnatish yo‘naltirilgan.
«Kreditlashning ushbu turini rivojlantirish uchun Markaziy bank “Yashil energiya» mexanizmini joriy qildi. Bu qayta moliyalashtirilgan maxsus kredit. Mexanizm ishga tushgunga qadar tijorat banklari tomonidan 22-27 foizli yashil kreditlar ajratilgan. Bu bozordagi o’rtacha stavkalardan bir oz yuqori. Ammo bu soha qo’llab-quvvatlashga muhtoj. Mexanizm amalga oshirilgach, banklar 16-21 foiz stavkada kredit beradi. Bu kreditlar Markaziy bank tomonidan qayta moliyalashtiriladi”, — dedi mutaxassis.
Unga ko‘ra, qayta moliyalash mexanizmi ishlashi uchun banklar fuqarolar uchun 20 foizdan, yuridik shaxslar uchun esa 21 foizdan ortiq foiz stavkasini belgilay olmaydi. Aks holda, moliya institutlari faqat o’z mablag’lari hisobidan kredit berishlari mumkin bo’ladi. Qayta moliyalashtirish mexanizmi doirasida Markaziy bank tomonidan 1 trillion so‘m ajratildi. Ammo bu pulning katta qismi allaqachon chiqarilgan (800 milliard).
«Masalan, bank tadbirkorga 1 mlrdga 21 foizli kredit bersa, toʻliq miqdorda Markaziy bankdan qayta moliyalash taqdim etiladi. Shu bilan birga, bankning o‘zi uchun Markaziy bankning pullari kamroq xarajat qiladi, shunda moliya instituti marjani saqlab qoladi», — dedi Asliddin Ishboboev.
Avvalroq, «Kursiv» 2026-yilga borib O‘zbekistonda yashil energiya quvvatini 8 GVtgacha oshirish rejalashtirilganini yozgan edi. Taqqoslash uchun: 2022-yil boshiga kelib O‘zbekiston Respublikasidagi barcha elektr stansiyalarining quvvati 16 GVtni tashkil etdi.
