Qoʻshtepa kanali qurilishi oqibatlari qanday

Bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Xo‘jayev boshchiligidagi O‘zbekiston delegatsiyasining Kobulga tashrifi bir qator shartnomalar imzolanishi va tovar ayirboshlash hajmini oshirish rejasi bilan yakunlandi. Biroq davlatlar oʻrtasidagi munosabatlarga Qoʻshtepa kanali qurilishi masalasining hal etilmagani tahdid solmoqda, deb yozadi Rossiyaning «Nezavisimaya gazeta» (NG) nashri.

«Oy Ordo» ekspert tashabbuslari markazi direktori Igor Shestakovning soʻzlariga koʻra, avvalgi muzokaralarda xavfsizlik va suvdan foydalanish masalalari koʻrib chiqilmagani aniq emas. Oxirgi muammo, ayniqsa, Qo‘shtepa kanali qurilishini inobatga olgan holda keskin. Shestakovning fikricha, ushbu inshootning ishga tushirilishi Markaziy Osiyo davlatlaridagi suv balansiga sezilarli taʼsir koʻrsatishi mumkin.

NG xalqaro munosabatlar bilan shug’ullanuvchi Bayqadam Kuramaevning bayonotini ham keltirgan. Uning fikricha, kanal ishga tushirilishi munosabati bilan Amudaryodan keladigan suvning 60 foizi Afg‘oniston hududiga o‘tadi. Bu Turkmaniston va O’zbekistonga katta ta’sir qiladi. Vaziyat, Kurmaevning so’zlariga ko’ra, hatto harbiy mojaroga aylanishi mumkin.

Siyosatshunos Edil Osmonbetov taʼkidlaganidek, nashr tomonidan oʻz fikrini eʼlon qilgan «Afgʻon Tolibon» harakati mintaqa davlatlari bilan davlatlararo shartnomalar bilan bogʻlanmagan va shuning uchun suv masalasida hech qanday majburiyatga ega emas edi. Ayni paytda Afg‘oniston o‘zining ijtimoiy va iqtisodiy muammolarini tashqi yordamsiz hal qila olmaydi.

NG maʼlumotlariga koʻra, 2023-yil oxirigacha Oʻzbekistondan yana bir delegatsiya Kobulga tashrif buyuradi. Ularning vazifasi Qo‘shtepa kanali qurilishi bo‘yicha muzokaralar olib borishdan iborat bo‘ladi.

Avvalroq, «Kursiv» Tolibon bu suv havzasini qurish uchun pulni qayerdan olgani haqida yozgan edi.

Kanal qurilishi 2022-yilda boshlangan, uning qiymati 91 million dollarga baholangan. Loyihaning birinchi bosqichi oktabr oyida yakunlangan.