Oʻzbekistonda uran qazib olish 14 foizga oshdi

2023-yilda O‘zbekistonda tabiiy uran ishlab chiqarish 14 foizga oshdi, deb xabar beradi «Navoiyuran» korxonasi.

Kompaniya ma’lumotlarni faqat nisbiy jihatdan e’lon qildi, tonnada ma’lumot mavjud emas. Vaholanki, 2022-yilda kompaniya 3,56 ming tonna xomashyo ishlab chiqargan. O‘tgan yili 14 foizga o‘sganini hisobga olsak, hajm 4 ming tonnadan oshishi kerak edi.

Bu natija davlatimiz rahbarining 2022-yilgi farmoni bilan belgilangan ko‘rsatkichdan ham yuqoridir. Hujjatda aytilishicha, 2023-yilda kompaniya ishlab chiqarishni 3,65 ming tonnagacha oshirishi kerak edi.

2030-yilga borib respublikada xomashyo ishlab chiqarishni 7,1 ming tonnaga yetkazish rejalashtirilgan. Korxona ishlab chiqarish hajmini, jumladan, investitsiya loyihalarini amalga oshirish hisobiga ko‘paytirmoqchi.

2023-yilda «Navoiyuran» korxonasini rivojlantirishga $62,1 million sarmoya kiritilib, mahsulot ishlab chiqarish hajmi pul ifodasida 6,8 trillion so‘mni tashkil etib, 2022-yilga nisbatan 13 foizga ko‘pdir. Kompaniyaning sof foydasi 14 foizga oshib, 2,4 trillion so‘mni tashkil etdi.

Kompaniya nafaqat ishlab chiqarish hajmini oshirish hisobiga, balki xomashyo narxining oshishi fonida ham ko’proq daromad oldi. O’tgan yili radioaktiv metal narxining oshishi kuzatildi, bu yil ham davom etdi. 2024-yil yanvar oyida Rossiya atom sanoatiga qarshi ehtimoliy sanksiyalar, Nigerda ishlab chiqarishning to‘xtab qolishi va investitsiya fondlari faolligining oshishi fonida uranning jahon narxlari keskin ko‘tarildi. 2024-yil fevralida bir funt uran narxi 100 dollardan oshib ketgan bo‘lsa, yanvar oyi boshida u 92 dollar atrofida edi.

Hozirda O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan uran mamlakat ichida ishlatilmayapti va to‘liq eksport qilinmoqda. Uni Itochu (Yaponiya), Cameco (Kanada), CNEIC (Xitoy) va boshqalar kabi kompaniyalar sotib oladi.

Hozir O‘zbekistonda uran qazib oluvchi yagona korxona «Navoiyuran»dir. Davlat korxonasi 2022-yil boshida Navoiy kon-metallurgiya kombinati (NKMK)ning o‘zgartirilishi natijasida paydo bo‘lgan. Tashkilot uchta tuzilmaga bo’lingan – «Navoiy KMK» AJ, NKMK jamg’armasi va «Navoiyuran» davlat korxonasi. Endilikda aksiyadorlik jamiyati oltin va kumush qazib olish bilan shug‘ullanadi, radioaktiv metalga «Navoiyuran» mas’uldir.

Avvalroq «Kursiv» O‘zbekistondan uran xorijiy sarmoyadorlarni qiziqtirayotgani haqida yozgan edi. Hozirgi global energiya taqchilligi sharoitida yashil energiya, jumladan, yadroviy energiya ham rivojlanmoqda. Shu bois dunyoda geologik qidiruv va uran qazib olishga talab ortib bormoqda, uran loyihalariga sarmoya kiritishga ham qiziqish kuchaymoqda.