O‘zbekistonda kichik va o‘rta biznes ololmaydigan mablag‘lar hajmi $6 mlrdga baholanmoqda

O‘zbekistonda mikro, kichik va o‘rta korxonalar ololmaydigan mablag‘lar hajmi qariyb $6 milliardga baholanmoqda. Bu haqda 19-mart kuni IFC moliya bo‘yicha eksperti Mari-Paul Klaes Respublika Markaziy banki ishtirokida shu mavzuga bag‘ishlangan seminarda ma’lum qildi.

«Bu maʼlumotlar biz PwC bilan hamkorlikda oʻtkazgan batafsil tahlil natijasidir. Bu mavjud moliyalashtirish bo’shlig’ining tahlili edi. Bundan tashqari, bir necha yil oldin biz shunga o’xshash ishlarni bajarish uchun mahalliy konsalting kompaniyasini ham jalb qilgan edik, ular taxminan bir xil natijalarga erishdi. $11,8 milliard – bu mikro, kichik va o’rta korxonalar segmentiga bo’lgan talab salohiyati. Ushbu hajmning $5,5 milliard respublika tijorat banklari va mikromoliya kompaniyalari tomonidan taqdim etilgan dasturlar hisobidan qoplanadi. Qolganlari esa biznes ololmaydigan mablag‘lardir», – deb tushuntirdi ekspert «Kursiv»ga bergan izohida.

Uning so’zlariga ko’ra, yo’nalishni ilgari surish va moliyaviy bo’shliqni kamaytirish uchun nafaqat bozor ishtirokchilarining, balki tartibga soluvchining ham e’tiborini jalb qilish kerak. Ikkinchisi mahalliy o’yinchilarning bozorning ushbu segmenti bilan faol ishlashi uchun sharoit yaratishi kerak. Shuningdek, strategik investorlar va an’anaviy ravishda dunyoning turli mamlakatlarida mikromoliyaviy qo‘llab-quvvatlash dasturlari ustida ish olib boruvchi xorijiy moliyaviy tuzilmalar e’tiborini jalb qilish zarur.

Avvalroq «Kursiv» respublikaga mikromoliyaviy banklar nima uchun kerakligi haqida yozgan edi. O‘zbekistonning yangi qonunchiligi mamlakatda bunday tashkilotlarni tashkil etishga imkon beradi. Regulyatorning tahlili mikromoliyalash bilan shug‘ullanadigan hududiy banklarni yaratish zarurligini ko‘rsatdi. O‘zR Markaziy banki raisi o‘rinbosari Abrorxo‘ja Turdaliyevning aytishicha, yangi norma mamlakatda tadbirkorlikni rivojlantirishga xizmat qiladi. Bunga hududiy (tuman) banklarning paydo bo‘lishi yordam beradi. Ularning afzalligi shundaki, ular o’z mijozlarini va ularning salohiyatini yaxshiroq bilishadi. Shu tariqa kredit olish osonlashadi, deya xulosa qildi Turdaliyev.

Mari-Paul Klaesning fikricha, bunday o’zgarishlar to’g’ri yo’nalishda sodir bo’lmoqda. Uning fikricha, bu raqobat muhitini kengaytirish va mikro va kichik biznes segmenti uchun ajratiladigan moliyalashtirish hajmini oshirishga yordam beradi.

Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 2024-yil 1-mart holatiga O‘zRda faoliyat yuritayotgan korxona va tashkilotlar soni (dehqon xo‘jaliklari va fermer xo‘jaliklari bundan mustasno) 473,3 mingtani tashkil etadi. Ularning asosiy qismi (deyarli 86 foizi) kichik korxonalar va mikrofirmalardir.