«IT-mutaxassislari — yangi rok yulduzlari»
Oʻzbekistonlik ayollar IT-sohasini tanlab, asosan yaqin-yaqingacha erkaklar uchun moʻljallangan ushbu sohada muvaffaqiyatga erishmoqda. Shunday ayollardan biri Beeline Uzbekistan oʻziga xizmat koʻrsatishning muqobil kanallarini rivojlantirish boʻlimi rahbari Sabina Qosimovadir. U Kursiv Research nashriga nozik xilqat egalari qanday qilib IT-sohasini zabt etayotgani haqida soʻzlab berdi.
IT-sohasida qizlarga bo‘lgan talab haqida
Ilgari, agar ayol IT-sohasida ishlayotgan bo’lsa, bu qandaydir noyob hodisa, degan keng tarqalgan stereotip mavjud edi. Aslida esa sohada kasbiy o’sishning odatiy bosqichlarini ko’ramiz: kasbiy yo’l jinsidan qat’i nazar, bir xil.
Ijtimoiy munosabatlar ham oʻzgarmoqda. Agar oʻn yil oldin IT departamentning kabinetida faqat erkaklarni koʻrardik, endi esa bunaqa emas. Shuning uchun men qizlarning IT-sohasidagi rolini alohida taʼkidlamayman.
Bundan atigi besh-yetti yil oldin, frontend dasturchisi lavozimiga rezyumelarning umumiy sonining to‘rtdan bir qismini qizlar taqdim etishi haqiqatdan yiroq edi. Bugun esa bu hech kimni ajablantirmaydi.
Tizim administratori va Python dasturchisi kasblari ayollar orasida tobora ommalashib bormoqda. Bu ham endi hech kimni hayratga solmaydi.
Zamonaviy IT kasblarining xususiyatlari haqida
IT – bu yangi rok musiqasi, ishlab chiqaruvchilar va dasturchilar esa yangi rok yulduzlaridir. Bir paytlar ehtirosli odamlar musiqa uchun universitetlarni tashab ketishgan bo‘lsa, endi hayotda nimanidir tubdan o‘zgartirmoqchi bo‘lganlar IT-sohasini tanlashadi.
Shu bilan birga, IT-sohasi juda keng, unda ishlash uchun super texnik bo‘lish shart emas: masalan, dizayn yoki tadqiqot sohalari mavjud. Aniq chegaralar yo‘q, shuning uchun ijodkor odam ma‘lum bir IT-sohasida mutaxassis bo‘lishi mumkin. Hammasi ish beruvchilarning so‘rovlariga qarab juda tez o‘zgaradi.
IT’ga bo‘lgan yo‘lingiz haqida
Mening karyeram haqida gapirsak, bevosita ijodkorligim bilan bog‘liq. O‘smirligimda men Twitter sahifamni faol olib borar edim. Taxminan 15 yil muqaddam Oz‘bekistonda kam foydalanadigan va o‘ziga xos ijtimoiy tarmoq edi. Twitter’da meni My Day internet nashri muharriri topdi va men raqamli jurnalistikada ishlay boshladim.
Keyingi bosqich foydalanuvchilarga filmlar va teleseriallardan foydalanish imkonini beruvchi Player.uz resursida ishlash tajribasi bo‘ldi. Bu vaqtda men birinchi marta saytni kontent bilan to’ldirish vazifasi bilan yaqindan shug’ullana boshladim. Keyingi to‘rt yil davomida bu mavzu bilan yaqindan tanishdim.
Loyiha yopilgach, men unga yaqinroq proyekt qidira boshladim: shu tariqa Beeline TV’da marketolog sifatida ishladim. Men jarayonning kommunikatsiya tarafini oʻzlashtirishga muvaffaq boʻldim, garchi umuman olganda men kross-funksional ishchi boʻlishim kerak edi. Bu yoʻnalishda rivojlanib, hozirgi mavqeyimga koʻtarildim.
To‘g‘ri kommunikatsiyaning ahamiyati
Muloqotning ahamiyati bejiz emas. Vazifa mijoz orqali yakuniy ijrochiga ko’p odamlar orqali o’tganda, og’izdan og’izga uzatilganda, ma’lumot yo’qoladi, tushunarsiz va noto’g’ri shakllantiriladi. Shu sababli, kompaniyada xodimlarni ko’paytirish har doim ham muvaffaqiyatga olib kelmaydi, ammo barkamol jamoa tanlanganida, bu juda yaxshi natijalarga olib keladi.
Mening hozirgi faoliyatimning o‘ziga xos xususiyati kompaniyaning global maqsadlarini shakllantiradigan yuqori boshqaruv va qisqa muddatli topshiriqlar ustida ishlaydigan ijrochilar o‘rtasidagi aloqani ta’minlashdir. Bundan tashqari, mahsulotimiz foydalanuvchilarining ehtiyojlarini hisobga olish muhimdir. Bu barcha tomonlarning manfaatlarini hisobga olish, yaxshi kommunikatsiya bilan birga biznesni rivojlanishiga turtki berishi mumkin.
Beeline.uz saytidagi faoliyat haqida
Kompaniyaning veb-sayti turli funksiyalarga ega boʻlgan «peshtaxtasi» hisoblanadi. Foydalanuvchilar roʻyxatdan oʻtishlari, tarif rejalarini tanlashlari va sotib olishlari, xizmat paketlarini ulashlari mumkin boʻlgan tijorat bloki mavjud. Shuningdek, resursda mijozlarga takliflar haqida yangiliklar va tafsilotlar joylashtiriladigan axborot boʻlimi ham bor.
Bunday resursni yaratishda asosiy qiyinchilik foydalanuvchilarning e’tiborini ortiqcha yuklamasdan barcha komponentlarni birlashtirishdir. Beeline.uz veb-saytida ishlashda bizning vazifamiz mahsulotni tahlil qilish, uning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash va mahsulotni yaxshilash edi.
Birinchidan, biz yangi «dvigatel» ga o‘tdik, chunki saytning eski versiyasi trafik hajmiga dosh bera olmadi. Keyinchalik, biz noyob narsalarni yaratishni maqsad qilgan holda dizaynni modernizatsiya qilishga qaror qildik. Shu bilan birga, saytning ko‘rinishini o‘zgartirish faqat estetik maqsadlarni ko‘zlamadik. Biz har bir abonentga shaxsan o‘zi uchun qulay bo‘lgan xizmatni taqdim etishga harakat qildik va bu sa’y-harakatlar o‘z samarasini berdi: tahliliy ma’lumotlarga ko‘ra, ham yangi, ham doimiy foydalanuvchilar soni ko‘paydi.
Ishimiz natijalari Beeline mijozlarini xursand qilishda davom etishiga umid qilaman.
IT-sohasida qizlarga alohida munosabat haqida
Menga «IT-sohasida qizlar uchun alohida munosabat» nimani anglatishi qiziq boʻlgan. Haddan tashqari yumshoqlikmi? Bizning kompaniyamizda xodimlarning jinsiga qarab muomala qilishda farq yoʻq. Bunday hodisalar sodir boʻlmaydi, masalan, qizlar kechqurun oltida uyga qaytishlari mumkin, chunki ularni oilalari kutishadi, lekin erkaklar tungacha ishlashlari kerak.
Umuman olganda, men kechgacha ishlashga qarshiman. Bu yomon amaliyot bo‘lib, qisqa muddatda jamoa ishining sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi, uzoq muddatda esa xodimlarning ishdan bo‘shashiga olib keladi. Kompaniyamizda xodimlarga qo’yiladigan talablar bir xil, ammo ularga berilgan imtiyozlar ham tengdir.
Qanday qilib ayol kishi IT-sohasining bir qismiga aylanishi haqida
Avvalo, odam o’ziga savol berishi kerak: “Men nimani xohlayman?» Moda orqasidan yugurish kerak emas. To‘g‘ri javobdan so‘ng, o‘ziga mos keladigan IT yo‘nalishini tanlashi kerak. Agar ijodiy sohaga yaqinroq bo‘lsa, masalan, ranglar bilan ishlashni yoqtirsa, UI/UX-dizaynini diqqat bilan ko‘rib chiqish kerak bo‘ladi. Texnik aqlga ega bo’lganlar Big Dataga qiziqishi mumkin. Shu bilan birga, bugungi kunda IT’da kasblar o‘rtasida aniq chegaralar yo‘q, sohalar bir-biriga mos keladi: UI/UX frontend bilan bog’ligi bor.
Bugungi kunda IT shunchaki tendentsiya emas, bu soha uzoq vaqt davomida bozordagi vaziyatni belgilaydi. Keyingi yigirma yil ichida IT-mutaxassislari ham xususiy kompaniyalarda, ham davlat idoralarida bemalol ish topishlari mumkin bo‘ladi. Ikkinchisi, aytmoqchi, eng yangi texnologiyalarni faol o’zlashtirmoqda.
Hozirda bozorda kadrlar yetishmaydi va bu keskin sezilmoqda. O‘zbekistonda ko‘plab IT-loyihalar ishga tushirilmoqda va ular uchun xodimlar topish uzoq va qiyin. Vaziyat ayniqsa qiyin bo’lgan sohalar mavjud: masalan, Big Data bo’yicha mutaxassislar juda kam, shuning uchun bu sohani o’zlashtirganlar juda ko’p pul topishadi. Va bu jarayon rivojlanadi.
IT-sohasida karyera qurishga qaror qilgan qizlar uchun maslahatlar
Jasoratli bo‘ling, yangi professional yo‘lni boshlashdan qo‘rqmang, ma’lum bir sohada belgilangan o‘yin qoidalarini o’zgartirish va hatto buzish kerak. Ijtimoiy me’yorlarga ko‘ra, «o’zini yaxshi tutadigan» ayollar tarixga kira olmaydi.
Beeline Uzbekistan YouTube kanalida Sabina Qosimovaning qizlar IT-sohasini qanday zabt etayotgani haqidagi intervyusining to‘liq versiyasini tomosha qiling.
