29-noyabr kuni Markaziy bank asosiy stavkani bir foiz punktiga oshirib, yillik 15,25% darajasiga yetkazdi. Bu haqda regulyator rasmiy sahifasida ma’lum qilindi.
Unga ko‘ra, ushbu qaror so‘nggi kunlarda tengening keskin qadrsizlanishi fonida qabul qilindi.
Bu qaror asosiy stavka ketma-ket uch marta o‘zgarishsiz qoldirilgandan keyin, birinchi o‘zgarish bo‘ldi. Majlis oldidan ko‘pgina tahlilchilar stavkaning 14,25% darajasida saqlanib qolishini prognoz qilgandi. Masalan, Halyk Finance inflyatsiya sur’atining milliy fonddan qo‘shimcha maqsadli transfer ajratilishi fonida tezlashganiga e’tibor qaratdi.
Markaziy bankning xabariga ko‘ra, inflyatsiya sur’atining tezlashishiga nooziq-ovqat mahsulotlari va bozor xizmatlari narxining o‘sishi sabab bo‘lgan, bu esa ichki talabning yuqori darajada ekanini ko‘rsatadi. Bunda budjet daromad qismi bajarilmayotgani sababli fiskal rag‘batlantirish davom etmoqda, bu esa iqtisodiyotda inflyatsiya bosimini saqlab qolmoqda. Oktabr oyida aholining inflyatsiya kutilmalari biroz pasaydi, biroq ular hali ham o‘zgaruvchan bo‘lib qolmoqda.
Biroq global inflyatsiyaning umumiy sekinlashuvi va mehnat bozoridagi tanglikning pasayishi pul-kredit siyosatini yumshatish uchun sharoit yaratmoqda. Shunga qaramay Qozog‘iston iqtisodiyotiga, ayniqsa, oziq-ovqat mahsulotlari narxining global o‘sishi bilan bog‘liq tashqi inflyatsion bosim ta’sir ko‘rsatmoqda.
Regulyator Rossiyadagi yuqori inflyatsiya va valyuta kursining sezilarli tebranishlari ham inflyatsion kutilmalar va noaniqlikni oshirishi mumkinligini qayd etdi.
Markaziy bank inflyatsiya prognoziga aniqlik kiritdi. 2024-yil yakunlari bo‘yicha inflyatsiya 8-9% darajasida bo‘lishi kutilmoqda (noyabr boshida yillik 8,5%). 2025-yilda narxlar o‘sishi 6,5-8,5%, 2026-yilda esa 5,5-7,5% darajasida prognoz qilinmoqda.
Asosiy stavkani oshirish qarori tengening barqaror valyutalarga nisbatan keskin qadrsizlanishi fonida qabul qilindi. Ushbu jarayon 27-noyabrda boshlandi, o‘shanda tenge bir kunda 498 dan 502,45 gacha qadrsizlandi. Keyinchalik milliy valyuta kursining pasayishi davom etdi. 28-noyabr kuni Qozog‘iston fond birjasida (KASE) dollar/tenge juftligi bo‘yicha rekord savdo hajmi – $73 mln qayd etildi.
28-noyabr sessiyasi yakunida dollar 512 tenge yig‘ilib sotilgan bo‘lsa, almashuv punktlarida 520 tenge oshdi. 29-noyabr savdolari ochilishida tenge mustahkamlanishni boshladi va mazkur xabar e’lon qilingan paytda $1 509,25 tengega teng edi.
Eslatib o‘tamiz, avvalroq O‘zbekistonda Markaziy bank asosiy stavkani o‘zgarishsiz qoldirgan edi.
