Aynigan mevalar, tez buziladigan go‘sht mahsulotlari, mog‘orlagan non – bular har bir oila uchun tanish muammolar. Ayniqsa, O‘zbekistondagi yozning jazirama kunlarida mahsulotlar juda tez yaroqsiz holga kelib qoladi. Kursiv Uzbekistan ushbu maqolada yozda oziq-ovqat mahsulotlarini to‘g‘ri saqlash bo‘yicha foydali maslahatlarni keltirib o‘tadi.
Ushbu maqolada siz quyidagilarni bilib olishingiz mumkin:
- Nima uchun yozda mahsulotlar tez buziladi
- Sabzavotlarni qanday saqlash kerak
- Mevalarga qayerlardan o‘rin bergan ma’qul
- Go‘sht, baliq va tuxum mahsulotlarining joyi qayerda
- Tayyor ovqatlar va uy sharoitidagi taomlar
- Yana qanday mahsulotlar yozda bardoshli
- Yakuniy maslahatlar
Nima uchun yozda mahsulotlar tez buziladi
O‘zbekistonning yozgi harorati 35–45 darajagacha ko‘tariladi. Bunday issiqda bakteriyalar 2-3 barobar tezroq ko‘payadi. Sovutgich bo‘lmasa, go‘sht, sut, tuxum va pishiriqlar atigi bir necha soatda buziladi.
Shuning uchun bozordan mahsulot xarid qilganingizda, ayniqsa go‘sht, sut yoki baliq bo‘lsa, iloji boricha tezroq uyga qaytib, sovutgichga joylash lozim. Harorat zanjirini buzmaslik uchun issiqqa chidamli termopak yoki termosumkadan foydalanish kerak bo‘ladi.
Sabzavotlarni qanday saqlash kerak
| Sabzavot | Qayerda saqlash kerak | Qo‘shimcha maslahat |
|---|---|---|
| Pomidor | Xona haroratida | Sovutgichda ta’mi yo‘qoladi |
| Bodring, kabachki | Sovuq, salqin joyda | Sovutgichda 3–4 kungacha |
| Kartoshka, piyoz, sarimsoq | Quruq, qorong‘i joyda | Sovutgichda tez chiriydi |
| Sabzi, qalampir | Sovutgichda, paketda | Paketda havo aylanishi uchun kichik teshiklar bo‘lishi kerak |
Sabzavotlarni bir-biriga aralashtirib saqlamang – har biri o‘z mikroiqlimiga ega. Masalan, pomidor bilan bodring yonma-yon joylanmasligi lozim.
Mevalarga qayerlardan o‘rin bergan ma’qul
| Meva | Qayerda saqlash kerak | E’tibor bering |
|---|---|---|
| Qulupnay, malina | Sovutgichda | Faqat iste’moldan oldin yuving |
| Shaftoli, o‘rik | Xona haroratida | Yaxshiroq pishgach, muzlatgichga soling |
| Banan | Xona haroratida | Sovutgichda qorayadi |
| Olma, nok | Sovutgichda | Namlikdan himoya qiling |
Mevalarni bevosita quyosh nuridan saqlang. Meva bir joyda ortiqcha terilib yotmasligi kerak – nafas ololmasa, mog‘or paydo bo‘ladi.
Go‘sht, baliq va tuxum mahsulotlarining joyi qayerda
Bu mahsulotlar eng xavfli ya’ni tez ayniydigan mahsulotlar guruhga kiradi. Chunki ular bakteriyalar uchun ideal muhit hisoblanadi. Xo‘sh, ularni qanday shaklda saqlagan ma’qul:
- Go‘sht: darhol muzlatgichga, 2 kun ichida ishlatib yuboring yoki muzlatib qo‘ying.
- Baliq: faqat 1 kunga saqlang. Keyin u yoqimsiz hid taratadi.
- Tuxum: doimo sovutgichda, maxsus qutida. Yozda xona haroratida tursa, sarmonella bakteriyasi paydo bo‘lishi xavfini oshadi.
Tayyor ovqatlar va uy sharoitidagi taomlar
Masalan, somsa, tovuq sho‘rva, salatlar, nonushtalik aralashmalar – bularni yozda xona haroratida 3–4 soatdan ortiq qoldirish mumkin emas.
- Sovitilgan ovqatni tezda iste’mol qilish lozim.
- Smetana yoki tuxum qo‘shilgan ovqatlar ayniqsa xavfli.
- Ovqatlar ustini yopib, darhol sovutgichga soling.
Shirinliklar va qadoqlangan mahsulotlar
- Shokolad – qorong‘i, salqin joyda. Sovutgichda oq dog‘ tushishi mumkin (bu yog‘ va shakar ajralishidir).
- Non – plastik paketda saqlamang. Qog‘oz qop yoki mato ichida salqin, quruq joyda tursin.
- Makaron, un, guruch – havo o‘tkazmaydigan idishda.
- Asal, sirop, konservalar – issiqqa chidamli, lekin qopqog‘i ochilmagan bo‘lsa.
Shuningdek, yana bitta foydali tavsiyani qo‘llash ham nonni uzoq saqlashga yordam beradi. Ya’ni agarda nonni uzoqroq muddat saqlamoqchi bo‘lsangiz, uni sovutgichda saqlang. Iste’mol qilishdan 10-15 daqiqa oldin, sovutgichdan olib, mikroto‘lqinli pechda isitib olsangiz, xuddi tandirdan yangi uzilgandek bo‘ladi.
Yana qanday mahsulotlar yozda bardoshli
| Mahsulot turi | Saqlash muddati | Tavsiya |
|---|---|---|
| Quritilgan yong‘oq, loviya | 3–6 oy | Namlikdan himoya qiling |
| Konservalar | 1–2 yil | Qopqog‘ini ochmaguncha xavfsiz |
| Tuz, ziravorlar, qora choy | 6–12 oy | Quruq, yopiq idishda saqlansin |
Yakuniy maslahatlar
- Sovutgichingizni haddan tashqari to‘ldirmang. Havo aylanishi muhim.
- Taomni issiq holda sovutgichga qo‘ymang. Oldin xona haroratigacha soviting.
- Har 2–3 haftada sovutgichni tozalang.
- Yaroqlilik muddatiga e’tibor bering.
Yozda mahsulotlaringizni to‘g‘ri saqlash – nafaqat isrofning oldini oladi, balki sog‘lig‘ingizni ham himoya qiladi. Oddiy ehtiyot choralar orqali siz oziq-ovqatni uzoqroq saqlashingiz va oilangizni zaharlanishlardan asrashingiz mumkin.
Avvalroq Kursiv Uzbekistan yozda uyni qanday salqin tutish mumkinligi haqida yozgandi.
