Xitoyda internet cheklovi bo‘lib o‘tdi
20-avgust kuni tunda Xitoyda internet sohasida kutilmagan hodisa yuz berdi. Soat 00:34 dan 01:48 gacha mamlakatning «Buyuk Xitoy fayrvoll» tizimi TCP 443-portini to‘liq blokladi. Bu haqda techradar nashri ma’lum qildi.
Aynan shu port orqali HTTPS ulanishlari ishlaydi va ularning yordamida aksariyat xorijiy saytlar hamda onlayn-servislar faoliyat yuritadi. Qolgan portlar – 22 (SSH), 80 (HTTP) va 8443 (muqobil HTTPS) esa ochiq qolgan. Bu vaqtinchalik izolyatsiya Xitoy foydalanuvchilarini deyarli barcha tashqi resurslardan uzib qo‘ydi.
Texnik tafsilotlar
Mutaxassislar tahliliga ko‘ra, blokirovka TCP RST+ACK paketlarini ommaviy yuborish orqali amalga oshirilgan. Bunday paketlar server va kompyuter o‘rtasidagi ulanishni darhol uzadi. Natijada foydalanuvchilar uchun oddiy himoyalangan saytlar ham ochilmay qoldi. Hodisaning aynan tungi paytda sodir bo‘lgani shubhalarni kuchaytirdi: bu nazoratli sinovmi yoki oddiy xatolikmi, hozircha noma’lum.
Ehtimoliy sabablar
«Buyuk fayrvol» – bir butun tizim emas, balki turli qurilmalardan iborat murakkab kompleks. Hodisa yangi uskuna o‘rnatilishi, noto‘g‘ri sozlash yoki butun mamlakat bo‘yicha HTTPS-trafikni to‘liq bloklash imkoniyatini sinash bilan bog‘liq bo‘lishi mumkinligi taxmin qilinmoqda. Shu vaqtgacha tizimda bir necha bor kichik nosozliklar bo‘lgan, ammo bu safargi uzilish hech qanday siyosiy yoki iqtisodiy voqealarga to‘g‘ri kelmagan.
Global fon
Qiziq jihati shundaki, Xitoydagi uzilishdan bir necha soat oldin Pokistonda ham internet-trafikda katta pasayish kuzatildi. U yerda ham Xitoynikiga o‘xshash filtratsiya tizimi ishlatiladi. Bu esa hodisalar o‘zaro bog‘liq bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatadi.
Muhokamalar
Onlayn hamjamiyatlarda bu voqea Xitoyning internet siyosatini sinovdan o‘tkazishi mumkinligi haqida fikrlar bildirildi. Chunki mamlakat odatda to‘liq bloklashdan ko‘ra, qisman cheklovlar orqali ichki servislar faoliyatini saqlab qolishga intiladi. Hozircha hukumat tomonidan rasmiy izoh berilmadi, sabab esa noma’lumligicha qolmoqda.
Avvalroq Kursiv Uzbekistan Uzbekistan Airways shaxsiy ma’lumotlar sizib chiqqani haqidagi xabarlarni rad etgani haqida xabar bergan edi.
