Kun tarixi: Basketbolning yaratilishi, birinchi krossvord va Fransiya prezidenti
21-dekabr sanasi sport, kinematografiya va yirik siyosiy o‘zgarishlar bilan jahon tarixida alohida o‘ringa ega. Bu kunda basketbol sportiga asos solingan, dunyodagi birinchi krossvord e’lon qilingan. Kursiv Uzbekistan kunning eng muhim voqealarini xronologik tartibda taqdim etadi.
1891-yili Springfild kollejining jismoniy tarbiya o‘qituvchisi Jeyms Neysmit basketbol o‘yini uchun ishlab chiqqan 13 ta asosiy qoidani nashr etdi. Dastlabki o‘yinda shaftoli solinadigan savatlardan foydalanilgan bo‘lib, u talabalarning qishki mavsumda yopiq zalda jismoniy faolligini oshirish maqsadida o‘ylab topilgan. Ushbu sana zamonaviy basketbol sportining rasmiy tug‘ilgan kuni hisoblanadi.
1913-yilda liverpullik jurnalist Artur Uinning «so‘z-xoch» deb nomlangan birinchi krossvordi New York World gazetasining yakshanba sonida chop etildi. Olmos shaklidagi ushbu boshqotirma 31 ta savoldan iborat bo‘lib, u kitobxonlar orasida kutilmagan qiziqish uyg‘otdi. Mazkur ixtiro vaqt o‘tishi bilan jahon matbuotining ajralmas qismiga va ommaviy intellektual hordiq turiga aylandi.
1937-yili Kaliforniyadagi «Carthay Circle Theatre» kinoteatrida dunyodagi birinchi to‘liq metrajli animatsion film — «Oppog‘oy va yetti gnom» premyerasi bo‘lib o‘tdi. Uolt Disney studiyasi tomonidan yaratilgan ushbu durdona asar animatsiya san’atida inqilob yaratdi va kinematografiya tarixidagi eng nufuzli loyihalardan biri sifatida e’tirof etildi. Film o‘z davri uchun rekord darajadagi tijoriy muvaffaqiyatga erishdi.
1946-yilda Yaponiyaning Nankaydo mintaqasida 8,1 magnitudali vayronkor zilzila va unga ergashgan kuchli sunami yuz berdi. Tabiiy ofat oqibatida 1300 dan ortiq kishi halok bo‘ldi, 38 mingdan ziyod uy-joy va infratuzilma obyektlari yer bilan yakson qilindi. Ushbu hodisa Ikkinchi jahon urushidan keyingi og‘ir iqtisodiy holatda bo‘lgan Yaponiya uchun yirik gumanitar fojia bo‘lgan edi.
1967-yili Gruziyaning uchinchi prezidenti Mixail Sakashvili tavallud topdi. Huquqshunos va siyosatchi sifatida tanilgan Sakashvili mamlakatda korrupsiyaga qarshi keskin kurash va tizimli islohotlarni amalga oshirdi. U Kolumbiya universiteti va Jorj Vashington universitetlarida tahsil olgan bo‘lib, xalqaro maydonda ham faoliyat yuritgan.
1977-yilda Fransiya tarixidagi eng yosh rahbarlardan biri, mamlakatning 25-prezidenti Emmanuel Makron dunyoga keldi. U «En Marche!» harakatiga asos solib, an’anaviy partiyalarsiz yirik siyosiy g‘alabaga erishdi va 2017-yildan buyon Fransiya davlatini boshqarib kelmoqda.
1982-yili ingliz aktyori Tom Peyn tavallud topdi. U xalqaro miqyosda «The Walking Dead» serialidagi Iisus hamda «Prodigal Son» dramatik loyihasidagi Malkolm Brayt obrazlari orqali katta shuhrat qozondi. Aktyor o‘zining serqirra mahorati bilan bugungi kunda Gollivudning eng iste’dodli san’atkorlari safidan joy olgan.
1988-yilda dunyodagi eng yirik va eng og‘ir yuk ko‘taruvchi samolyot Antonov An-225 o‘zining ilk parvozini amalga oshirdi. Dastlab «Buran» kosmik kemasini tashish uchun mo‘ljallangan ushbu olti dvigatelli ulkan havo kemasi yuk tashish bo‘yicha 240 dan ortiq jahon rekordlarini o‘rnatgan. Samolyot insoniyatning muhandislik salohiyati ramzi bo‘lib xizmat qildi.
1996-yili Angliya terma jamoasi va «Strasburg» klubi himoyachisi Ben Chilvel dunyoga keldi. Futbolchi «Chelsi» klubi tarkibida Yevropa Chempionlar ligasi g‘olibiga aylangan hamda zamonaviy futbolning eng tezkor va hujumkor himoyachilaridan biri sifatida e’tirof etilgan.
2006-yili Turkmanistonning birinchi prezidenti Saparmurat Niyozov (Turkmanboshi) vafot etdi. U mamlakatni 1985-yildan buyon boshqarib, o‘ziga xos davlat boshqaruv tizimini yaratdi. Sobiq prezident shuningdek, «Ruhnama» asarining muallifi sanaladi.
Avvalroq Kursiv Uzbekistan 20-dekabr sanasida sodir bo‘lgan muhim hodisalar haqida xabar bergan edi.
