Yangiliklar

Toshkentning «Paxtakor» va «Namangan “Navbahor» klublari www.transfermarkt.com sayti ma’lumotlariga ko‘ra, Markaziy Osiyoning eng qimmat futbol klublari beshligidan uchinchi va to‘rtinchi o‘rinlarni egalladi.

«Paxtakor» qanchaga tushgani ma’lum bo’ldi. Toshkent futbol klubining transfer qiymati 11,20 million yevro

«Paxtakor»ning taxminiy transfer qiymati 11,20 million yevroni tashkil etadi.Klubning eng qimmat futbolchisi markaziy yarim himoyachi Odiljon Hamrobekovdir. Uning transferi 1 million yevroga tushadi.

Namanganning «Navbahor» klubi 10,39 million yevroga baholangan. Uning eng qimmat aktivi Jamshed Iskandarov bo‘lib, ular uchun 850 ming yevro berishgan. Ikki hafta oldin namanganliklar Qatarning «Al-Faqra» jamoasini safarda mag‘lub etib, Osiyo chempionlar ligasi bosqichi guruhga chiqqandi.

Mintaqadagi eng qimmat...

Markaziy bank dollar kursini 12 163.53 so’m belgiladi. O’zbekiston Respublikasi valyuta birjasi ham shu summani ko’rsatdi.

Mamlakat banklari AQSh valyutasini 6 sentyabr kuni bank kassalarida sotib olish kursi 12085 so’mdan 12 150 soʻmgacha, sotish kursi – 12 200 soʻmdan 12 225 so’mgacha.

8 avgust – juma kuni dollar kursi 12 147.25 so’m edi.

O‘zbekiston respublikasi markaziy banki tomonidan avgust oyi uchun aholi va tadbirkorlik subyektlarining inflyatsion kutilmalari bo‘yicha so‘rovnoma natijalarini eʼlon qildi.

Avgust oyida 3 mingdan ziyod respondentlar orasida o‘tkazilgan so‘rovnoma natijasiga ko‘ra inflyatsiya bo‘yicha kutilmalari ko‘ra aholining inflyatsiya bo‘yicha kutilmalari 14,2 foizni, tadbirkorlik subyektlari kutilmalari esa 14,4 foizni tashkil qilgan. Tadbirkorlik subyektlarida inflyatsiya kutilmalari o‘tgan oyga nisbatan 0,9 foizga, fuqarolar o‘rtasida esa 1,2 foizga oshgan.

Aholining fikriga ko‘ra kelgusida narxlar quyidagilar hisobiga oshishi mumkin: valyuta kursining o‘zgarishi  – 70%, yoqilg‘i mahsulotlari va energiya narxlarining qimmatlashishi – 43%,  ish haqi va nafaqalarning oshishi – 36%.

Tadbirkorlarning fikriga ko‘ra, narxlarning oshishiga...

O‘zbekistonda aholi uchun elektr energiyasi tariflari oshishi kutilmoqda, yozadi O‘zA axborot agentligi. Energetika vazirligining «Kursiv» muxbiri bilan suhbatda aytishicha, bu tashabbus gaz tariflariga ham ta’sir qiladi.

Kelgusi yilning may oyi boshidan tabaqalashtirilgan tariflarni joriy etish rejalashtirilgan. Energetika vazirligi rahbari Jo‘rabek Mirzamaxmudovning aytishicha, tashabbus hali ham ishlab chiqilmoqda. Shu bilan birga, u narxlarni oshirishdan oldin gaz va elektr energiyasini uzluksiz ta’minlash zarurligini ta’kidladi.

Eslatib o‘tamiz, O‘zbekiston avval ham O‘zbekiston fuqarolari uchun gaz va elektr energiyasi tariflarini oshirishga urinishgan edi. Tashabbus o‘tgan yilning 1 iyulidan joriy etilishi rejalashtirilgan edi.

Avvalroq «Kursiv» 1 oktyabrdan gaz va elektr energiyasi uchun biznes tariflari oshirilishi...

O‘zbekistonda ipoteka krediti olgan ayollar soni keskin kamaydi, keltiriladi O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki infografikasida.

Shundan o‘tgan yilda 19 686 (41%) nafar ayol 3.3 trln so‘mga kredit rasmiylashtirgan bo‘lsa, bugunga 16 453 (36%) nafar xotin-qizlarimiz 3.6 trln so‘mlik kredit olishdi. Bu yil koproq erkaklarga faol bo’lib, 29 508 (64%) nafari 6.6 trln so’m kredit olishgan. 2022 yilda bu ko’rsatgich 28 658 (59%) nafar erkaklar 5.7 trln so’m kredit olganini ko’rsatmoqda. Shunday qilib, ipoteka kreditlari oluvchilarning kamayishi ayollar hisobiga bo‘lmoqda. 2022 yilga nisbatan ipoteka krediti oluvchi ayollar 16,4 foizga kamaygan.

2022 yil umumiy hisobda 9.1 trln so‘m ipoteka krediti ajratilgan bo‘lsa, 2023 yilga...

Xitoy qiyin iqtisodiy muammolarga duch kelmoqda. Ular uning Tayvanga bostirib kirishining oldini olishmoqda. Bu fikrni Amerika Qo‘shma Shtatlari Prezidenti Jo Bayden bildirgan.

«Xitoy hozir qiyin iqtisodiy muammolarga duch kelmoqda. (…) Menimcha, ular Xitoyni Tayvanga bostirib kirishga majbur qilishmaydi. Aslida esa buning teskarisi: Xitoy, ehtimol, hozirda oldingi kabi imkoniyatlarga (bosqinchilik uchun – Tahr.) ega emas», – dedi Bayden Vetnamning Xanoydagi matbuot anjumanida. AQSh prezidentining so‘zlarini Bloomberg agentligi keltirgan.

Bayden bir kun avval Hindistonda yakunlangan G20 sammitida Xitoy Xalq Respublikasi (XXR) Davlat kengashi Bosh vaziri Li Tsyan bilan suhbatlashganini qo‘shimcha qildi. Bayden Xitoy yetakchisi Si Tszinpin bilan uchrasha olmadi, chunki...

Janubiy Koreya bosh vaziri Xan Dak Su O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri Baxtiyor Saidov bilan uchrashuvda Toshkentni energetika va mineral xomashyo ta’minoti sohasida yaqin hamkorlikka chaqirdi. Bu haqda The Korea Times internet nashri xabar berdi.

Tomonlar, shuningdek, tibbiyot, infratuzilma loyihalari va milliy mudofaa sohasidagi hamkorlikni kuchaytirishni rejalashtirmoqda.

Xan O‘zbekiston hukumatidan mamlakatimizda yirik loyihalarni amalga oshirishda ishtirok etish istagida bo‘lgan Janubiy Koreya kompaniyalarini qo‘llab-quvvatlashni so‘radi.

Oʻz navbatida Saidov Oʻzbekiston koreyalik tadbirkorlar bilan yaqin hamkorlikni davom ettirishini taʼkidladi. Shu haftada Toshkent qoʻshma biznes-forumda ishtirok etish uchun Janubiy Koreyaga delegatsiya yuboradi.

Oʻzbekiston Statistika agentligi maʼlumotlariga koʻra, 2023-yilning yetti oyida mamlakatlar oʻrtasidagi tovar...

Yaponiyada apreldan iyulgacha ayiqlarning odamlarga 50 dan ortiq hujumi sodir bo’lgan. Bu 2007-yilda bunday hodisalar qayd etila boshlanganidan beri rekord ko‘rsatkichdir, deb xabar berdi Sinxua agentligi.

Atigi to‘rt oy ichida Yaponiya bo‘ylab 53 kishi ayiqlar bilan to‘qnashuv natijasida jarohat oldi.

Xurujlar soni bo‘yicha Ivate prefekturasi yetakchilik qilmoqda, bu yerda hayvonlar odamlarni 15 marta jarohatlagan. Xokkaydo prefekturasida halokatli voqea yuz berdi: odamni ayiq o‘ldirdi.

Yaponiya hukumati aholini xotirjamlikka chaqirmoqda. Ayiqni ko‘rganingizda, siz yugurolmaysiz, siz hayvondan ko‘zingizni uzmasdan, jimgina ketishingiz kerak.

Avvalroq, «Kursiv» Yaponiyaning Fukui prefekturasidagi plyajda delfin 60 yoshli suzuvchiga hujum qilgani haqida yozgan edi. Hayvon odamni tishlab...

ESPN: «O‘zbekiston ustidan qozonilgan g‘alaba AQSh jamoasining hujumdagi zaif tomonlarini yashira olmaydi» – Futbol bo‘yicha AQSh milliy terma jamoasi o‘rtoqlik uchrashuvida O‘zbekistonni 3:0 hisobida mag‘lub etdi. Uchrashuv Amerikaning Sent-Luis shahrida bo’lib o’tdi.

Korea Business: «Koreya Surg‘il loyihasi bo’yicha O‘zbekistondan muddati o‘tgan 1 milliard dollar to‘laydi» – Janubiy Koreya Moliya vazirligi O‘zbekiston bilan gaz ta’minoti bo‘yicha 1 milliard dollarlik qarz masalasini hal qildi.

Markaziy Osiyo. OAV: «O‘zbekistonda gaz va elektr energiyasi narxini oshirishni rejalashtirmoqda» – O‘zbekistonda 1 oktyabrdan yuridik shaxslar uchun gaz va elektr energiyasi narxlarini oshirishni rejalashtirmoqda.

TASS: «O‘zbekistonda o‘tkazilgan etnosport festivalida Rossiyadan 600 nafar sportchi...

Dushanba kuni ertalab O‘zbekistonning uch viloyati aholisi zilziladan uyg‘ondi. Zilzila epimarkazi Farg‘onada bo‘ldi, xabar qildi Favqulodda vaziyatlar vazirligining Respublika Seysmik prognoz monitoringi markazi.

Zilzila kuchi 4,5 ballni tashkil qilgan. Eng kuchli silkinishlar – to‘rt ball Farg‘ona viloyatida kuzatildi.

Andijon viloyatida zilzila kuchi ikki-uch ball, Namanganda ikki ballga baholandi.

Zilzila mahalliy vaqt bilan 06:54 da sodir bo’lgan.

«Kursiv» juma kuni kechqurun Marokashda 6,8 magnitudali dahshatli zilzila sodir bo’lgani haqida yozgan edi.

Alibaba Group kompaniyasining sobiq bosh direktori Daniel Chjan kompaniyaning bulutli bo‘limi rahbari sifatida uzoq davom etmadi. Dam olish kunlarida uning ketishi haqidagi xabar ma’lum bo’ldi. Bu yangilik Xitoyning elektron tijorat giganti aksiyalarining pasayishiga olib keldi, deb yozadi Reuters axborot agentligi.

Chjanning ketishi haqidagi maʼlumotlar Alibaba xodimlariga yoʻllangan maktubda paydo boʻldi. Buning o’rniga Eddi Vu kompaniyaning bulutli bo’limi uchun javobgar bo’ladi.

Chjan, o‘z navbatida, Alibaba 1 milliard dollar sarmoya kiritmoqchi bo‘lgan yangi texnologiya jamg‘armasiga rahbarlik qiladi.Tashkilot sobiq bosh direktorga «faxriy» direktor unvonini ham berdi.

Bu Alibaba aksiyalarini qulashdan qutqara olmadi. Ularning narxi 4,4 foizga kamaydi.

«Kursiv» yozganidek, iyun oyi...

Oʻzbekistonning aksariyat hududlarida 11-13-sentabr kunlari kuchli shamol boʻlib, chang-toʻzonli qor yogʻishi mumkin, deb xabar qilmoqda Oʻzgidromet.

Shunday qilib, 11-sentabr kuni Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Xorazm, Buxoro va Navoiy viloyatlarida shamolning tezligi sekundiga 21-23 metrgacha kuchayishi mumkin. Beaufort shkalasiga ko‘ra, bunday kuchli shamollar bo‘ron sifatida tasniflanadi. Ayrim hududlarda chang-to‘zonli qor yog‘ishi kutilmoqda.

Qashqadaryo, Surxondaryo, Samarqand, Jizzax, Sirdaryo va Toshkent viloyatlarida ham sekundiga 20 metrgacha kuchli shamol esib, chang bosishi mumkin.

«Kursiv» dam olish kunlari Toshkent viloyatida O‘zgidromet kunduzi 30-35 daraja issiq bo‘lishini taxmin qilgani haqida yozgan edi.

O‘zbekiston avgust oyida 19 ming tonnadan ortiq qovun eksport qildi. Bu avvalgi uch oydagidan ko‘p. Bu haqda EastFruit portali xabar berdi.

May-iyul oylariga nisbatan o‘zbek poliz mahsulotlarini xorijga yetkazib berish 11,7 foizga oshib, 5,5 million dollarni tashkil etdi va bu ko‘rsatkich 2022-yil avgust oyiga nisbatan 7,2 foizga oshdi.

Tahlilchilar avgust oyida poliz mahsulotlarining ulgurji narxlari bir yil avvalgiga nisbatan past bo‘lganini ta’kidlashdi. Bu eksport hajmining oshishiga xizmat qildi.

O‘zbekiston atigi to‘rt oy ichida tashqi bozorga 11,9 million dollarlik 36,1 ming tonna qovun yetkazib berdi.

«Kursiv» avgust oyi boshida yozgan edi, eksport mavsumi boshlangan dastlabki oylarda o‘zbek poliz...

Bugun, 11-sentyabr kuni Mirzo Ulug‘bek tumanida elektr ta’minoti vaqtincha o‘chiriladi. Bu haqida «Hududiy elektr tarmoqlari» AJ Toshkent shahar filiali xabar berdi.

Soat 09:00 dan 17:00 gacha Mirzo Ulug’bek tumanining «Alisherobod» hamda «Uyg’onish» mahallalarining ayrim ko‘chalarida elektr tarmog‘ida vaqtincha uzilish bo‘ladi.

Avvalroq, «Kursiv» Yakkasaroy va Chilonzor tumanlarida elektr bo‘lmasligi haqida xabar bergan edi.

O’zbekiston Respublikasi yoshlar terma jamoasi katta murabbiyi Farhod Nishonovning fikricha, yaqin orada SSKA yarim himoyachisi Abbosbek Fayzullayev armiya klubining asosiy o’yinchisiga aylana oladi.

Uning fikricha, Fayzullayevga moslashish uchun vaqt kerak.

«Ishonchim komilki, u tez orada «SSKA»ning asosiy futbolchisiga aylanadi. Raqobat jiddiy, moslashish uchun biroz vaqt kerak», – deydi Nishonov.

Shuningdek, Nishonovning so’zlariga ko’ra, yarim himoyachida Shomurodovning «yo’lini takrorlash» va O’zbekiston terma jamoasi yulduziga aylanish uchun barcha ma’lumotlar bor.

Fayzullaevning «Paxtakor»dan transferi avgust oyida malum bo’lgandi. 19 yoshli futbolchi bilan 2025/2026 yilgi mavsum oxirigacha imzolangan shartnoma bir yilga uzaytirilishi mumkin.

8 va 11 sentabr kunlari Buxoro shahrida Rossiya Federatsiyasi hamda...

Qozog‘iston Milliy xavfsizlik qo‘mitasi raisi o‘rinbosari Ruslan Seysembayevning ma’lum qilishicha, ShHTga a’zo davlatlar 2024-yilda Xitoyda terrorizmga qarshi mashg‘ulotlar o‘tkazadi.

Bu haqda u ShHT Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi (MAT) Kengashining navbatdagi yig‘ilishida ma’lum qildi. Tadbir Qozog‘iston Respublikasi poytaxti – Ostona shahrida bo‘lib o‘tdi.

Seisembaevning qo‘shimcha qilishicha, ekstremizm tahdidiga qarshi kurash dasturiga hozirdanoq tayyorgarlik boshlangan. Boshqa tashabbuslar orasida Hindistonda terroristik maqsadlarda internetdan foydalanishni cheklash bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazish ham bor.

Tashkilot 2002 yil iyul oyi boshida Sankt-Peterburgda tuzilgan. 2006-yildan beri har yili ShHT shafeligida qo‘shma mashg‘ulotlar o‘tkazib kelinmoqda. 2013-yildan buyon ShHTga a’zo davlatlar ham chegarachilar ishtirokidagi operatsiyalarda ishtirok etmoqda.

Kengash Shri-Lanka, Turkiya, Kambodja...

O’zbekiston prezidenti sanoat rivojiga bag’ishlangan yig’ilishda ayrim hudud hokim yordamchilarini tashabbussiz deb atadi. Sabab ayrim viloyatlarda ular rivojlanish iqtiqbollarini ko’ra olmasliklarida.

Toshloqda yil yakunigacha qo‘shimcha 1 trillion so‘mlik mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniyati aniqlangani taʼkidlandi. Jumladan, ishlab chiqarishni kamaytirgan 23 ta sanoat korxonasida quvvatlarni tiklash hisobiga 900 milliard so‘mlik mahsulotlar ishlab chiqarish bo‘yicha  barcha hisob-kitoblar bor. Tumandagi 22 ta yangi loyihani ishga tushirishni tezlashtirish evaziga qo‘shimcha 50 milliard so‘mlik mahsulotlar ishlab chiqarish imkoni bor.

Misol uchun «Olmaliq» kombinati mahalliy sanoat korxonalari bilan kooperatsiyani yo‘lga qo‘yib, polimer, quyma ehtiyot qismlar, kimyoviy reagent kabi 1 trillion so‘mlik mahsulotlar ishlab chiqarishni yo‘lga...

Respublikada o‘tgan yetti oyda yurtimizda sanoat mahsulotlari hajmi 5,7 foizga o‘sib, 345 trillion so‘mga yetgan. Bu haqida Shavkat Mirziyoyev sanoat korxonalari barqaror ishlashi uchun tarmoq va hududlarda amalga oshirilayotgan ishlar muhokamasiga bag‘ishlangan videoselektor yig‘ilishida gapirib o‘tdi.

Mazkur ko‘rsatkich elektrotexnika sanoatida 46 foizni, yengil avtomobillar ishlab chiqarishda 16 foiz, qurilish materiallarida 12 foiz, tayyor kiyim-kechak ishlab chiqarishda 11 foizni tashkil qiladi. Birgina misni qayta ishlash 30 foizga va yuqori qo‘shilgan qiymatli maishiy texnikalar hajmi 36 foizga oshishi hisobiga jami 12,5 trillion so‘mlik elektrotexnika mahsulotlari ishlab chiqarildi. Ularning eksporti 25 foizga ko‘payib, 550 million dollardan oshdi.

Avvalroq, O‘zbekiston yalpi ichki mahsuloti...

Ozarbayjon parlamenti qoʻmitasi (Milliy Majlis) Oʻzbekiston bilan qoʻshma investitsiya fondi nomini oʻzgartirishga qaror qildi, deb xabar berdi Trend.az portali.

«O‘zbekiston-Ozarbayjon investitsiya jamg‘armasi» nomidagi oxirgi so‘z kompaniya bilan almashtirilgan.

Eslatib oʻtamiz, Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev uni yaratish toʻgʻrisidagi kelishuvni shu yilning iyul oyida, ozarbayjonlik hamkasbi Ilhom Aliyev esa may oyida maʼqullagan edi.

Kompaniyaning ustav kapitali 500 million dollarni tashkil etadi.Mablag‘larning asosiy qismi Ozarbayjondan keladi, O‘zbekistonning undagi ulushi esa 25 foizni tashkil etadi.

Avvalroq, «Kursiv» avgust oyi oxirida O‘zbekiston va Ozarbayjon davlatlararo kengash tuzilgani haqida yozgan edi.

Oziq-ovqat xavfsizligi boʻyicha xalqaro konferensiya ishtirokchilari Global oziq-ovqat xavfsizligi boʻyicha Samarqand deklaratsiyasini qabul qildi, deb yozadi Qishloq xoʻjaligi vazirligi.

Unda xalqaro hamkorlikning asosiy nuqtalari, jumladan, iqlim oʻzgarishi, suv resurslari va erning tanazzulga uchrashi muammolari yoritilgan.

Shu tariqa, ishtirokchi davlatlar qishloq xo‘jaligi madaniyatini ekologik toza tarzda rivojlantirish, sog‘lom ovqatlanish choralarini joriy etish, chekka hududlardagi ayollar va qizlarning huquqlarini himoya qilish, kichik va oilaviy tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashga kelishib oldilar.

Shuningdek, deklaratsiyada dengizga chiqish imkoni bo‘lmagan mamlakatlarga oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha yordam ko‘rsatish bo‘yicha bir qator aniq chora-tadbirlar belgilangan.

Eslatib oʻtamiz, Oʻzbekiston Respublikasi rahbari Shavkat Mirziyoyev Oʻzbekiston va FAO oʻrtasidagi hamkorlik toʻgʻrisida...

Markaziy bank dollar kursini 12 147.25 so’m belgiladi. O’zbekiston Respublikasi valyuta birjasi ham shu summani ko’rsatdi.

Mamlakat banklari AQSh valyutasini 6 sentyabr kuni bank kassalarida sotib olish kursi 12075 so’mdan 12 130 soʻmgacha, sotish kursi – 12 150 soʻmdan 12 210 so’mgacha.

Kecha dollar 4.95 so’mga arzonlashgandi.

6-sentabr kuni Shimoliy Koreya taktik yadro quroliga ega atom suv osti kemasini uchirdi, xabar berdi KCNA. Yangi suv osti kemasi Shimoliy Koreya harbiy-dengiz kuchlariga topshirildi.

Shimoliy Koreya yetakchisi Kim Chen In ishtirok etgan tadbir KXDR kuni munosabati bilan o‘tkazildi.

Bu taktik yadro qurollari bilan jihozlangan birinchi suv osti mashinasidir. Endi u harbiy sinovlar uchun dengizga chiqishga tayyorlanmoqda.

Avvalroq Shimoliy Koreya yetakchisi sentyabr oyida Rossiya Federatsiyasiga kelib, Rossiya prezidenti Vladimir Putin bilan uchrashish va qurol-yarog‘ yetkazib berish masalalarini muhokama qilish niyatida ekani xabar qilingandi. Putin va Kim Chen In Vladivostokda iqtisod bo‘yicha forum doirasida uchrashishi mumkin.

Avgust oyi o‘rtalarida...

2023-yilning yanvar-iyul oylari davomida O‘zbekiston avtomobil yo‘llarida 4,7 ming YTH qayd etilgan, bu esa 1115 kishining hayotiga zomin bo‘lgan. Ichki ishlar vazirligi Yo‘l harakati xavfsizligi inspeksiyasi ma’lumotlariga ko‘ra, yana 4564 kishi jarohatlangan.

YTHlarning yarmidan ko‘pi (2,4 ming) haydovchilar tomonidan yo‘l harakati qoidalarini buzgan. Bundan tashqari, vafot etgan haydovchilarning deyarli barchasi (96,7%) xavfsizlik kamarini taqmagan.

Shuningdek, mutaxassislarning fikricha, orqada o‘tirganlar xavfsizlik kamarini taqmagan bo‘lsa, oldinda o‘tirgan yo‘lovchining o‘lim ehtimoli besh barobar ortadi.

Poytaxtda 675 ta yo‘l-transport hodisasi sodir bo‘lgan. Natijada 71 kishi halok bo‘ldi, 787 kishi jarohat oldi. Ko’pincha avtohalokatlar tezlikni oshirish tufayli sodir bo’lgan – 199 ta holat...

Qo’shma Shtatlar va O’zbekiston o’zaro savdoni osonlashtiradigan maslahatlashuvlar platformasini ishlab chiqmoqchi va sarmoyalarni o’zaro himoya qilish va ikki tomonlama soliqqa tortishdan qochish bo’yicha kelishuv tayyorlamoqchi. Bu haqda O‘zbekiston Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi rahbari Laziz Qudratovning AQShga tashrifi chog‘ida ma’lum qilindi.

Bundan tashqari, Qudratov Oʻzbekiston Respublikasi uchun GSP dasturining benefitsiari maqomini yangilash va respublikaning JSTga aʼzo boʻlishi boʻyicha 7-yigʻilishni tashkil etishga rozi boʻldi.

Safar davomida ITSV rahbari Starlink, Medtronic, Colourizd, Pfizer, B2Gold, Morgan Stanley, Akin Gump va Cerberus Frontier kompaniyalari vakillari bilan uchrashdi. Ular bilan muzokaralar chog‘ida moliya institutlari, kimyo korxonalari va mobil aloqa operatorlarini xususiylashtirish, vaksinalar va yashil energiya...