Valyuta kursi dinamikasi: 2026-yilda unga qaysi omillar ta’sir qiladi
2025-yilda eng ko‘p muhokama qilinayotgan mavzulardan biri — valyuta kursi. 2026-yilda unga qaysi omillar ta’sir ko‘rsatishi mumkinligi haqida o‘z mulohazalarini Markaziy bank raisi o‘rinbosari Nodirbek Achilov Kursiv Uzbekistan bilan bo‘lishdi.
Valyuta kursini belgilovchi asosiy omillar
Valyuta kursining shakllanishiga bir qancha omillar ta’sir qilishi mumkin. Birinchidan, bu tashqi sektorda kuzatilayotgan vaziyat va bizning tashqi savdo hamkorlarimizdagi holat, ulardagi kurs, inflyatsiya oʻzgarishi va ulardagi umumiy iqtisodiy faollik.
Ikkinchidan, toʻgʻridan toʻgʻri omillar — eksport tushumlari, pul oʻtkazmalaridan tushumlar, xorijiy kredit liniyalari va xorijiy investitsiyalardan tushumlar. Bu oʻz-oʻzidan bozorda taklifni shakllantirib, bozor dinamikasini belgilab beruvchi omillar hisoblanadi.
Shu bilan birga, ichki omillar — kreditlarning hajmi, naqd pul hajmi, pul muomalasidagi oʻzgarishlar, kreditga boʻlgan talab, budjet xarajatlari va umuman valyutaga boʻlgan talab. Mazkur omillar ichki valyuta bozorida talab va taklifni shakllantirib, kurs dinamikasiga ta’sir qiladi.
Tashqi va ichki omillar bo‘yicha Markaziy bank prognozi
Albatta, yaqin yarim yil ichida juda koʻp omillarda ijobiylik kuzatyapmiz. Birinchidan, eksport tushumlari ijobiy o‘sish tendensiyasiga ega. Bu, albatta, davlatimiz tomonidan amalga oshirilayotgan eksportni qoʻllab-quvvatlash boʻyicha islohotlar natijasi. Eksport tushumlarida ijobiy omillar saqlanib qoladi.
Shu bilan birgalikda, yana muhim omillardan biri — toʻgʻridan toʻgʻri xorijiy investitsiyalar hajmining oshishi. Masalan, toʻqqiz oy yakunlari boʻyicha toʻgʻridan toʻgʻri xorijiy investitsiyalar 15,4 milliard dollarni tashkil qildi va o‘sish dinamikasi davom etishi kutilmoqda.
Xuddi shu tendensiyalar, bu ijobiylikning saqlanib qolishini kutyapmiz va umuman olganda, iqtisodiyotimizdagi oshib borayotgan, birinchidan, samaradorlik va shu bilan birga — ochiqlik. Masalan, Jahon savdo tashkilotiga a’zo boʻlyapmiz. Undan tashqari, qoʻshnilar bilan munosabatlarimizning yaxshilanishi, bu albatta yurtimizga kelgusida kirib keladigan moliyaviy resurslar hajmini oshiradi.
