O‘zbekistonda kompaniyalar uchun korporativ boshqaruv bo‘yicha qo‘llanma paydo bo‘ldi
O‘zbekiston poytaxtida 27-fevral kuni Vestminster universitetida respublika kompaniyalari uchun korporativ boshqaruv bo‘yicha qo‘llanma (PDF) taqdimoti bo‘lib o‘tdi. Qo‘llanma Chapter Zero Uzbekistan strategik dasturining boshqaruvchi va maslahat qo‘mitalari a’zolari tomonidan ishlab chiqilgan.
Hujjat O‘zbekiston kompaniyalari boshqaruvi va kuzatuv kengashlari a’zolari uchun ma’lumotnoma hisoblanadi. Qo‘llanmada korporativ boshqaruvni joriy etish bo‘yicha tavsiyalar keltirilgan. Qo‘llanma Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YTTB) ekspertlari ko‘magida ishlab chiqilgan. Mualliflar ro‘yxatida Prosperity Capital Management korporativ boshqaruv direktori Denis Spirin, Alkes Research investitsiya konsalting kompaniyasi boshqaruvchi direktori Odil Musaev va Avesta Investment Group hamkori Karen Srapionov bor.
Qo‘llanmada O‘zbekiston mintaqadagi eng jadal rivojlanayotgan mamlakatlardan biri ekanligi qayd etilgan. Joriy yilda respublika yalpi ichki mahsulotini 6 foizga oshirish rejalashtirilgan. O‘zbekistonda islohotlar dasturi davom etar ekan, korporativ boshqaruv bilan bog‘liq masalalar har qachongidan ham dolzarb bo‘lib bormoqda.
Denis Spirin dastur taqdimotida korxonada korporativ boshqaruvni joriy etish uzoq va murakkab jarayon ekanligini va ertaga hech kim tez natija kutmasligini aytdi. Ammo yaqin kelajakda kichik ta’sirni ko’rish uchun siz bugundan boshlashingiz kerak, deb hisoblaydi ekspert.
«O‘zbekistonda korporativ boshqaruv boshlang‘ich darajada. Kompaniyalar endigina mavzu bilan shug’ullanishni boshlaydilar va muayyan qoidalarni yaratmoqdalar. O‘zbekiston uchun kapital bozori va investitsion jozibadorlikni rivojlantirish vazifasi qo‘yilgan va korporativ va iqlim boshqaruvi ikkalasining ajralmas qismidir. Qo‘llanmaning o‘zi turli manbalardan to‘plangan tavsiyalardan iborat», – deb tushuntirdi Spirin.
Uning so’zlariga ko’ra, kompaniyalar moliyalashtirishni jalb qilish uchun ko’pincha yaxshi korporativ boshqaruv amaliyotlarini amalga oshiradilar, chunki bu investorlar tomonidan talab qilinadi (mustaqil direktorlarning mavjudligi, rasmiylashtirilgan strategiyalar va risklarni boshqarish va boshqalar). Boshqa misollar ham bor: xususiy tashkilotlar uchun bu kompaniya ma’lum darajaga etganida biznesni rivojlantirishning ichki bosqichi bo’lishi mumkin. Bunday holda, bitta egasi uchun qo’lda boshqarish qiyinlashadi, biror narsa ishlamay qoladi yoki kompaniyadagi jarayonlarga tashqi ko’rinish kerak bo’ladi. Yoki, ehtimol, egasi kompaniyani boshqarishni istamaydi, keyin u ishni professionallarga topshirishni xohlaydi. Bu variantlardan har biri yuqori sifatli korporativ boshqaruvni yaratishni talab qiladi, dedi Denis Spirin.
O‘z nutqi davomida KPMG’ning Markaziy Osiyo va Kavkazda korporativ boshqaruv va barqaror rivojlanish amaliyoti direktori Oljas Omarov samarali korporativ boshqaruvda risklarni boshqarish va ichki auditning o‘rni haqida gapirdi. Uning fikricha, bu funksiyalar korporativ boshqaruv tizimining eng muhim tarkibiy qismlari hisoblanadi.
«Xavflarni boshqarish va ichki audit funktsiyalari kompaniyaning strategik maqsadlariga erishishga ta’sir qiladi. Ko‘plab tashkilotlar bu funksiyalarni amalga oshirgan, biroq biz ilg‘or tajribalar nuqtai nazaridan ular qanday ishlashi kerakligini ko‘rsatmoqchi edik», — dedi Oljas Omarov.
«Kursiv»ning savoliga ekspert O‘zbekiston kompaniyalarida korporativ boshqaruv etukligi darajasini «rivojlanayotgan» deb baholash mumkin, deb javob berdi. Xususan, asosiy tartibga solish mexanizmlari yaratilgan, biroq takomillashtirish zarur bo‘lgan yo‘nalishlar mavjud. Masalan, respublikada moliyaviy bo‘lmagan ma’lumotlarni ixtiyoriy ravishda oshkor qilish amaliyoti hali yetarlicha keng tarqalmagan, deya xulosa qildi KPMG vakili.
Eslatib o‘tamiz, O‘zbekiston kompaniyalari uchun korporativ boshqaruv bo‘yicha qo‘llanma Chapter Zero Uzbekistan strategik dasturi doirasida ishlab chiqilgan. U Iqlim boshqaruvi tashabbusi va YTTB ko‘magida Toshkentdagi xalqaro Vestminster universiteti bilan hamkorlikda amalga oshirilmoqda.
