O‘zbekiston banklarida fuqarolar va tadbirkorlarning qancha pullari bor

2023-yil 1-oktabr holatiga ko‘ra, fuqarolar va yuridik shaxslarning O‘zbekiston tijorat banklaridagi depozitlari hajmi 221,3 trillion so‘mni tashkil etdi. Yil davomida bu miqdor atigi 7% ga oshdi. Lekin shunday mo»tadil o’sish ham so’mning qadrsizlanishi tufayli erishildi.

Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki maʼlumotlariga koʻra, yuridik shaxslar va fuqarolar omonatlarining qariyb uchdan bir qismi (32%) xorijiy valyutada saqlanadi. So’mning dollarga nisbatan qadrsizlanishi natijaga ta’sir qiladi, chunki hisobotdagi barcha ma’lumotlar respublika valyutasida qayd etilgan. 2022-yil 1-oktabrdan joriy yilning 1-kuniga qadar soʻm dollarga nisbatan 10,5 foizga qadrsizlandi.

Devalvatsiyani hisobga olmagan holda, O‘zbekistonda banklarning depozit portfeli atigi 4 foizga o‘sdi. Bu o’tgan yilga nisbatan ancha kamtarona bo’lib, moliya institutlari bu miqdorni 52 foizga oshirishga muvaffaq bo’lgan.

Davlat banklari orasida hisobvaraqlardagi mablag‘lar hajmi bo‘yicha birinchi uch o‘rinni Milliy bank (30 trln.), Xalq banki (16,2 trln) va O‘zsanoatqurilishbank (15 trln) egallagan. Miqdorga jismoniy va yuridik shaxslarning pullari kiradi. Ushbu uchta bankdan fuqarolarning eng ko‘p pul mablag‘lari «O‘zsanoatqurilishbank»da (4,5 trln). O‘zbekiston Respublikasining barcha 10 ta davlat banklarida jismoniy shaxslarning 33,8 trln bor.

Fuqarolarning hisobvaraqlaridagi 43,3 trillion so‘m pul mablag‘lari miqdori bo‘yicha xususiy moliya institutlari davlat banklarini ortda qoldirdi. Bu ko‘rsatkich bo‘yicha birinchi o‘rinda «Kapitalbank» (14,3 trln). Keyingi o‘rinlarda «Hamkorbank» (4,1 trln) va «Ipoteka banki» (3,7 trln).

Avvalroq, «Kursiv» O‘zbekistonda joriy yilda o‘rtacha depozit stavkalari ko‘p yillar davomida kuzatilmagan rekord darajaga yetganini yozgan edi (masalan, avgust oyida so‘mda 21,7 foizni tashkil etgan). Buning bir qancha sabablari bor. Ulardan biri o’sib borayotgan raqobatdir. Respublika bozoriga yangi banklar kirib keldi. Bunday o’yinchilar odatda yirik korporativ mijozlarga ega emaslar (raqamli banklar uchun jismoniy shaxslar odatda asosiy maqsadli auditoriya hisoblanadi). Shuning uchun ularning shartlari yanada jozibali.