Haj mavsumiga tayyorgarlik: bo‘lajak hojilar uchun foydali tavsiyalar
2025-yilgi Haj ziyorati 28-may kuni boshlanib, tayyorgarlik va barcha amallarni o‘z ichiga olgan holda 33 kun davom etadi.
Yoz fasli yaqinlashmoqda, bu esa Haj mavsumining boshlanishidan darak beradi. Ko‘pchilik uchun O‘zbekistonning jazirama issig‘i o‘rnini Arabiston yarimorolining yana-da issiqroq quyoshi egallaydi. Aynan shu muqaddas zaminda Islom dini boshlangan. Biroq iqlim ham, xarajatlar ham o‘zbekistonlik mo‘min-musulmonlarni to‘xtatmaydi. Haj ziyorati bu ulug‘ va muqaddas burchdir.
Kursiv Uzbekistan siz uchun foydali qo‘llanmani tayyorladi. Undan siz ziyoratga to‘g‘ri tayyorgarlik ko‘rish, Makkaga yetib borish va uyga sog‘-omon qaytish bo‘yicha muhim maslahatlarni olasiz.
Ushbu maqolada quyidagilar bilan tanishasiz:
Haj ziyorati uchun ariza topshirish va ro‘yxatga olish jarayonlari
Tibbiy ko‘rikdan o‘tish tartibi
Ayollar uchun maxsus tavsiyalar
Jismoniy tayyorgarlik bo‘yicha maslahatlar
Haj marosimlari haqida muhim ma’lumotlar
Tajribali hojilarning maslahatlari
O‘zingiz bilan olib borishingiz va uyda qoldirishingiz kerak bo‘lgan narsalar
Firibgarlikdan saqlanish usullari
Hajdan keyin ziyoratchining hayoti qanday o‘zgaradi
Haj ziyorati uchun zarur hujjatlar: ariza topshirish va barcha bosqichlardan o‘tish
Ziyorat bo‘lajak yo‘lovchining o‘z mahallasi orqali Hajga borish uchun ariza topshirishidan boshlanadi. Keyin ma’lumotlar elektron tizimga kiritiladi. Bu jarayon tartibga solingan bo‘lib, xatolarga yo‘l qo‘ymaslikka yordam beradi va tayyorgarlikni tezlashtiradi. Hajga borishni istagan har bir kishi bu bosqichdan o‘tishi kerak. Bu joylarni to‘g‘ri taqsimlash va ziyoratchilarni safarga tayyorlashga ko‘maklashadi.
Navbat kelganida, odatda, safarga chiqishdan bir yil oldin ziyoratchi O‘zbekiston musulmonlari idorasining tegishli bo‘limiga taklif qilinadi. Bu bosqichda safar xarajatining 50 foizini to‘lash, qolgan summani esa jo‘nab ketishdan 1-2 oy oldin kiritish kerak bo‘ladi.
Shu yilning 28-mayidan boshlanib, 33 kun davom etadigan Haj safarining narxi $6 mingni tashkil etadi.
Hajga tayyorgarlik: tibbiy ko‘rik, guruhlar va hamrohlik
Agar ziyoratchining jiddiy surunkali kasalligi bo‘lsa, tibbiyot xodimlari hajga bormaslikni tavsiya qilishlari mumkin.
Tibbiy ko‘rikdan o‘tib, Hajga borish uchun ruxsatnoma olingach, ziyoratchilar 50 kishidan iborat guruhlarga birlashtiriladi. Har bir guruhga imom-xatiblardan rahbar tayinlanadi. U tajribali, hajga borib kelgan, arab tilini biladigan, joylarni yaxshi mo‘ljal qiloladigan inson bo‘ladi. U ziyoratchilarga yordam berib, hajning barcha marosimlari bo‘yicha yo‘lboshchi va murabbiy vazifasini o‘taydi.
Hajga boruvchi ayollar uchun eslatma
Haj safariga borish uchun ayollarga mahram – yaqin erkak qarindoshi hamrohlik qilishi shart. Chunki bu davrda ko‘pincha qo‘llab-quvvatlashga zarurat tug‘iladi. Hajning eson-omon o‘tishi uchun oldindan ruhiy, jismoniy va moliyaviy jihatdan tayyorgarlik ko‘rish muhim. Ibodatni 60 yoshgacha ado etgan ma’qul, chunki yosh ulg‘aygan sari issiqqa va ortiqcha harakatlarga dosh berish qiyinlashadi.
Jismoniy tayyorgarlik — Hajni oson ado etishning kaliti
Haj — jismoniy va iqlim bilan bog‘liq qiyinchiliklar bilan kechadigan uzoq muddatli safar. Saudiya Arabistoni o‘zining issiq ob-havosi bilan mashhur bo‘lib, ziyoratchilar quyosh nuri va yuqori haroratga to‘g‘ridan to‘g‘ri duch keladi. U yerda ko‘p piyoda yurishga to‘g‘ri keladi, marosim joylari o‘rtasidagi masofa ba’zan kuniga 10 – 15 kilometr bo‘lishi ham mumkin. Yo‘l uzoq, transport esa har doim ham yetarli emas.
Maslahat: harakatli jarayonlarni yengilroq o‘tkazish uchun sayohatdan ancha oldin jismoniy tayyorgarlik ko‘ring, mashqlar qiling va sport bilan shug‘ullaning.
Qancha ko‘p bilsang — Haj ziyorati shuncha oson bo‘ladi
Mutaxassislar ziyoratga oid materiallar – maqolalar, YouTube’dagi videolar, kitoblar va qo‘llanmalarni oldindan o‘rganib chiqishni tavsiya qiladi. Bu yetib borilgan manzilda sarosimaga tushmaslikka yordam beradi. Foydali ma’lumotlar ko‘p va har bir ziyoratchi ularni o‘rganishga vaqt ajratishi kerak.
Yaxshisi, tayyorgarlikni safarga chiqishdan 2-3-yil oldin boshlagan ma’qul. Umra qilish — yaxshi tajriba. Bu hayotiy ko‘nikmalarni beradi.
Hajga ko‘pchilik yetarli adabiyotlarni o‘rganmay, marosimlarni bilmay boradi. Bu esa oldini olish mumkin bo‘lgan xatolardan biri.
Hatto mayda-chuyda narsalar, masalan, xushbo‘ylantiruvchi vositalardan foydalanish, tuklarni terish, ehromdagi hasharotlarni o‘ldirish kabilar ham qoidalarga zid hisoblanadi. Oddiy hayotda bu ishlarni qilish mumkin bo‘lsa-da, Hajda joiz emas.
Tajribali hojilarning maslahatlari
Muhabbat Nusratova ikki yil oldin 66 yoshida Haj ziyoratini ado etgan:
«Saudiya Arabistoni issiq bo‘lishiga qaramay, o‘zingiz bilan issiq narsalar, poyabzal va paypoq olish tavsiya qilinadi. Masjidlardagi konditsionerlar havoni juda sovitib yuboradi va bu ko‘plab ziyoratchilarda uchraydigan shamollashga olib kelishi mumkin».
Ular, shuningdek, piyoda yurishga tayyorgarlik ko‘rish muhimligini ta’kidlaydi: «Yo‘lda noqulaylikdan qochishga yordam beradigan qulay poyabzalni tanlang».
Bundan tashqari, «Dori-darmonlarni o‘zingiz bilan olishni unutmang, chunki kerakli dorilarni boshqa joydan har doim ham topa olmaysiz» deb maslahat beradi.
O‘zingiz bilan olib ketadigan va uyda qoldiradigan narsalar
Nodir Mahmudov 54 yoshda. O‘tgan yili kichik Hajning barcha sinovlarini boshidan kechirgan Nodir mayda-chuyda bo‘lsa-da, bir necha narsani unutmaslik kerak, deydi. U ovqatni uydan olib kelmaslikni, ba’zilar o‘zlari bilan non, qazi va issiqda buziladigan quritilgan go‘sht olib kelishini tushuntirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Saudiya Arabistonida taomlar juda yaxshi va yetarli bo‘ladi. Shuningdek, arab tilini bilmaganlar Qur’on va hadislarning o‘zbek tilidagi tarjimalarini o‘zi bilan olib ketishini maslahat berdi.
«Safarga an’anaviy o‘zbek do‘ppilarini olishni tavsiya qilmayman, chunki ular jazirama quyoshdan himoya qilmaydi. Buning o‘rniga soyabonlar, keng hoshiyali panamalar, oq rangli yoki nur qaytaruvchi yengil bosh kiyimlardan foydalaning».
Qanday qilib firibgarlar qurboni bo‘lmaslik mumkin
Firibgarlikdan qochish uchun rasmiy davlat tuzilmalari orqali Haj ibodatini ado etish muhim. Respublikamizda ziyoratni tashkil etish O‘zbekiston musulmonlari idorasi va Din ishlari bo‘yicha qo‘mita tomonidan nazorat qilinadi. Agar ziyoratchi mahalla orqali ariza berib, elektron navbatga turib, guruh tarkibida borsa, xavflar minimal bo‘ladi. Ro‘yxatdan o‘tishdan qaytib kelishgacha bo‘lgan barcha bosqichlar davlat tomonidan ta’minlanadi.
Rasmiy kanallar orqali Haj ziyoratini ado etayotgan ziyoratchilar o‘z xavfsizligiga ishonch hosil qilishlari mumkin. Logistikadan tortib tibbiy yordamgacha bo‘lgan barcha masalalar tartibli va shaffof hal etilmoqda.
Ko‘pincha firibgarlik Haj bilan emas, balki Umra ziyorati bilan bog‘liq bo‘ladi. Ayniqsa, sayohatlar davlat tuzilmalarining ishtirokisiz sayyohlik firmalari tomonidan tashkil etilgan holatlarda kuzatiladi.
Haq yo‘lidagi safar: Hajdan keyingi hayot darslari
Hajdan so‘ngra, hoji barcha farz amallarni bajarib bo‘lgach, uning keyingi amallari xuddi oq qog‘ozga qaytadan yozilgandek qayd etila boshlaydi. U buni anglashi va ichki mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishi kerak.
Ziyoratchi eski odatlarini tashlab, boshqacha yashashga intilishi kerak. «Men Hojiman» degan so‘z nafaqat maqomni, balki ichki o‘zgarishlarni ham anglatishi kerak. U axloqiy zaifliklardan voz kechib, to‘g‘ri hayotni boshlashi lozim.
Agar Haj qabul bo‘lgan bo‘lsa, bu xulqning o‘zgarishida namoyon bo‘ladi. Yomon xislatlar o‘rniga yaxshi xislatlar paydo bo‘lib, bu gunohlar kechirilganiga ishoradir.
Hajdan keyin ziyoratchi ibodatga e’tiborliroq bo‘lishi, to‘g‘ri yashashga intilishi va boshqalarga yordam berishi kerak. U atrofdagilarga o‘rnak bo‘lishi va ayniqsa, oilada uyg‘unlikka intilishi lozim.
Gohida Alloh taolo Haj qilganlarga sinov yuboradi. Hayotning qadriga yetish, vaqtdan unumli foydalanish, aql bilan ish tutishga yordam beradigan sinov. Alloh barcha sa’y-harakatlaringizni qabul qilsin!
