Fitch Ratings O‘zbekiston bank sektori faoliyatini tahlil qildi
Fitch Ratings tahliliga ko‘ra, O‘zbekiston bank tizimining faoliyat muhiti so‘nggi yillarda sezilarli darajada yaxshilangan.
Dubay va Londondagi ofislar tomonidan e’lon qilingan hisobotda qayd etilishicha, bu o‘zgarishlar hukumat tomonidan olib borilayotgan tartibga solish islohotlari, boshqaruv tizimini takomillashtirish va tarkibiy muammolarni hal etishga qaratilgan chora-tadbirlar hisobiga ro‘y bergan.
Fitch 2025 va 2026-yillarda mamlakat YIMning o‘sishini 6,3 foiz atrofida bo‘lishini kutmoqda. Ushbu ijobiy o‘sish fonida banklarning kredit portfeli, daromadliligi va kapital salohiyati mustahkamlanishi ta’kidlandi.
«Kapitalbank» va «Ipak Yo‘li banki» reytingi ko‘tarildi
Agentlik O‘zbekiston bank sektori uchun operatsion muhit (Operating Environment) reytingining prognozini «ijobiy»dan «barqaror»ga o‘zgartirdi. Shundan so‘ng «Kapitalbank» va «Ipak Yo‘li banki»ning uzoq muddatli reytinglari ijobiy prognoz bilan yangilandi.
Shuningdek, Franklin Templeton kompaniyasi boshqaruvidagi yangi Milliy investitsiya jamg‘armasi orqali uchta siyosiy bankdagi katta ulush davlat boshqaruvidan chiqarildi.
Markaziy bank nazorati kuchaydi
Markaziy bank tomonidan kapital talablarini kuchaytirish va muammoli kreditlarni aniqlash borasida qat’iy choralar ko‘rilmoqda. Xususan, yuqori xavfli avtokreditlarga cheklovlar kiritilishi tufayli, bu segmentdagi kreditlar o‘sishi keskin sekinlashgan.
2024-yil va 2025-yilning birinchi choragida chakana kreditlar o‘sishi 20 foizdan pastladi.
Shu bilan birga, shu yilning birinchi choragi oxiriga kelib, xorijiy valyutadagi kreditlar 42%, depozitlar esa 24 foizni tashkil etdi. Bu esa 2020-yil oxiriga nisbatan ancha past ko‘rsatkichlardir. Davlat subsidiyalagan kreditlar ulushi ham 28 foizdan 23 foizgacha kamaygan.
Regulyativ hisobda «yomon» kreditlar ulushi atigi 4 foizni tashkil etgan bo‘lsa-da, Fitch bu ko‘rsatkich IFRS 9 bo‘yicha 10% atrofida bo‘lishi mumkinligini qayd etgan. 2024-yilda sektor rentabelligi 7 foizni tashkil etdi. Kapital yetarlilik darajasi esa 18% bo‘ldi.
Islohotlar reytingga ta’sir ko‘rsatdi
Bank sektoridagi ijobiy tendensiyalar fonida Fitch iyun oyida O‘zbekistonning suveren kredit reytingini «BB» darajasiga ko‘tarib, barqaror prognoz bergan edi. Shunga muvofiq, sakkizta davlat bankining ham uzoq muddatli reytinglari oshirildi.
