Oʻzbekistonda biznes birja obligatsiyalari orqali moliyalashtirishni jalb qila oladi
«Toshkent» respublika fond birjasida birja obligatsiyalarini chiqarish imkoniyati yaratildi. Reglament bugun, 6-maydan kuchga kirdi, deya aniqlik kiritdi RFB.
«Kursiv» «Toshkent» RFB Biznesni rivojlantirish bo‘limi boshligʻi Mansurxoʻja Tuxtasinov bilan birja obligatsiyalari qanday afzalliklarga ega va emitentlarga qanday talablar qoʻyilayotgani haqida suhbatlashdi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, birja obligatsiyalarining asosiy afzalligi ularni muomalaga tezroq va arzonroq chiqarish imkoniyatidir.
«Ayni paytda qimmatli qogʻozlar bozorini tartibga soluvchi organ tomonidan koʻrib chiqilib, roʻyxatdan oʻtkazilgan oddiy korporativ obligatsiyalarni roʻyxatdan oʻtkazish uchun 30 kun vaqt ketadi, joylashtirish muddati esa 1 yil. Fond birjasida roʻyxatdan oʻtkazilgan birja obligatsiyalarida koʻrib chiqish va roʻyxatdan oʻtkazish muddati 14 kungacha qisqartiriladi, joylashtirish esa 1 oy davom etadi. Birja obligatsiyalarini ro‘yxatdan o‘tkazish bepul. Bu chiqarilgan obligatsiya nominal qiymatining 0,01% miqdorida yig‘im olinadigan regulyatorda ro‘yxatdan o‘tishdan farq qiladi», deya tushuntirdi ekspert.
Bundan tashqari, Tuxtasinovning soʻzlariga koʻra, bir prospekt bilan obligatsiyalarning bir necha transhi chiqarilishi mumkin, oddiy korporativ obligatsiyalar esa har bir emissiyani alohida roʻyxatdan oʻtkazishni talab qiladi, bu esa vaqt va qoʻshimcha xarajatlarni talab etadi.
«Shunday qilib, birja obligatsiyalarining samaradorligi Oʻzbekiston qimmatli qogʻozlar bozoridagi obligatsiyalarning boshqa turlariga nisbatan ancha yuqori», deb taʼkidlaydi u.
Bunday qimmatli qogʻozlarni chiqarishi mumkin boʻlgan emitentlarga qoʻyiladigan talablar haqidagi savolga javob berar ekan, Tuxtasinov asosiy fikrlarga e’tibor qaratdi. Bunday kompaniyalarning oʻz kapitali kamida 100 milliard soʻm boʻlishi kerak va emitent kamida bir yildan beri mavjud boʻlishi mumkin. Shuningdek, xalqaro agentliklarning kredit reytingiga ega boʻlishi, oxirgi uch emissiya davomida ilgari chiqarilgan obligatsiyalar boʻyicha defolt holatlari kuzatilmagani ham zarur.
«Bundan tashqari, emitentning ijobiy moliyaviy koʻrsatkichlari rentabellik, toʻlov qobiliyati, moliyaviy barqarorlik va likvidlik boʻlishi kerak, bu odatda obligatsiyalarning boshqa turlari uchun talab qilinadi», deydi Tuxtasinov.
Respublika fond birjasi ma’lumotlariga koʻra, hozirgi kunda Oʻzbekistonda 40 ga yaqin kompaniyalar birja obligatsiyalarini chiqarish talablariga javob beradi.
«Biroq Oʻzbekistonda kompaniyalarning faol rivojlanishi va ularning xalqaro bozorlarga chiqish istagini inobatga olgan holda ushbu roʻyxatni kengaytirish mumkin», deya qoʻshimcha qildi u.
Avvalroq «Kursiv»da «Hamkorbank»ning korporativ diskont obligatsiyalari HMBK1 birja tikeri bilan savdoga qoʻyilgani haqida xabar berilgan edi.
